SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Ultrasonografia jamy brzusznej
Ultrasonografię jamy brzusznej należy wykonywać na czczo. Można badać chorych nie spełniających tego warunku jednak uwidocznienie narządów nadbrzusza jest trudniejsze a niekiedy niemożliwe,, gdyż połknięte w czasie posiłku powietrze stanowi istotną przeszkodę dla ultradźwięków. Po posiłku następuje obkurczenie pęcherzyka żółciowego, dlatego też jego ocena może być trudna. Podobne jest działanie dymu tytoniowego, dlatego obowiązuje zakaz palenia tytoniu przed badaniem.
Bezwzględnym warunkiem obrazowania ultrasonograficznego przez powłoki brzuszne narządów małej miednicy jest wypełnienie pęcherza moczowego. Pęcherz moczowy wypełniony moczem lub innym płynem podanym metodą cewnikowania wypycha pętle jelitowe z małej miednicy i stanowi swoiste „okno ultrasonograficzne umożliwiające obserwację narządów rodnych kobiety gruczołu krokowego mężczyzny oraz pęcherza moczowego.
W przypadku badania w godzinach rannych nie należy spożywać śniadania,, a jedynie na 2 godziny przed terminem badania wypić 2-3 szklanki niegazowanej wody ( i nie oddawać moczu) by w momencie badania mieć uczucie parcia na mocz. W przypadku popołudniowego terminu badania dopuszczalne jest lekkostrawne beztłuszczowe śniadanie i również jak uprzednio wypełnienie pęcherza moczowego. Niemowlęta należy badać tuż przed porą karmienia.
Badanie przez odbytnicze gruczołu krokowego może być wykonane po opróżnieniu odbytnicy – wskazana lewatywa przed badaniem.
Ultrasonografia pozostałych narządów
Badanie tkanek miękkich (wszystkie tkanki poza tkanką kostną) ośrodkowego układu nerwowego u dziecka,, stawów,, mięśni,, sutka,, narządów szyi,, płuc,, oczodołu i śródpiersia) nie wymaga specjalnego przygotowania.
OPIS BADANIA
Przez skórną ultrasonografię jamy brzusznej wykonuje się najczęściej w pozycji leżącej chorego na plecach, na obu bokach, a niekiedy także na brzuchu. Część badania może odbyć się w pozycji stojącej chorego, np. celem oceny nadmiernej ruchomości narządów. Niekiedy stosuje się specjalne wałki, na które kładzie się badanego. Po odsłonięciu jamy brzusznej lekarz pokrywa skórę tłuszczem mineralnym lub specjalnym żelem w celu uzyskania pełnego kontaktu głowicy aparatu ze skórą i wyeliminowania pęcherzyków powietrza. Substancje te są obojętne dla skóry i są łatwo usuwalne za pomocą ciepłej wody z mydłem.
Najczęściej narządy nadbrzusza dostrzegalne są lepiej w momencie głębokiego wdechu, dlatego badający nakazuje wykonanie głębokiego wdechu z zatrzymaniem możliwie jak najdłużej powietrza w płucach. Sytuacja ta powtarza się wielokrotnie. W tym czasie lekarz przesuwa sondę nad poszczególnymi narządami jamy brzusznej. Niekiedy, celem lepszego obrazowania trzustki, wypełnia się żołądek płynem, tworząc swoiste „okno ultrasonograficzne
Badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej dzieci wyjątkowo wymaga podawania środków uspokajających. Najkorzystniej przeprowadzić je w obecności matki po wyjaśnieniu, że badanie jest niebolesne. Niekiedy zdobywa się zaufanie dziecka, gdy ono samo obserwuje badanie poprzedniego pacjenta. U niemowląt matka odwraca uwagę dziecka. Badania stawów biodrowych przeprowadza się w specjalnych przystawkach hamakowych po ułożeniu dziecka z odsłoniętymi biodrami na prawym i lewym boku. Badanie ultrasonograficzne narządów szyi wykonuje się w pozycji leżącej chorego na plecach, z odgięciem głowy do tyłu (niekiedy ułatwia to wałek położony pod plecy). Przed badaniem należy zdjąć wszelkie ozdoby założone na szyję. Badanie z założeniem sondy do przełyku czy żołądka przeprowadza się po uprzednim znieczuleniu gardła, zwykle środkiem znieczulającym. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi wydrukami obrazów ultrasonograficznych.
CZAS
Badanie trwa kilkanaście minut.
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem
Badającemu należy przedstawić skierowanie na badanie ultrasonograficzne oraz ewentualnie wyniki wcześniej wykonanych badań dodatkowych (radiologicznych, gastroskopowych, laboratoryjnych, itp.).
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Nie ma specjalnych zaleceń.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Brak powikłań.
W praktyce klinicznej badania ultrasonograficzne wykonywane są na świecie od roku 1957. Nie zaobserwowano dotąd wyraźnie udokumentowanych naukowo powikłań.
Stosowany w diagnostyce ultrasonograficznej (w odróżnieniu od terapii) czas trwania impulsu akustycznego nie wywołuje zjawiska rezonansu w organellach komórkowych, również „moc” fali akustycznej przenosząca energię rzędu miliwatów nie wywołuje zmian na poziomie submolekularnym. Zakładając jednak, że nie poznano dotąd wszystkich efektów biologicznych oddziaływania fal akustycznych na żywą tkankę, należy stosować zasadę mówiącą, iż badanie ultrasonograficzne przeciwwskazane jest w tych przypadkach, gdzie nie ma wskazań do jego wykonania. Zasada ta szczególnie powinna dotyczyć kobiet we wczesnej ciąży.
